Chiều ngày 12/5/2025, tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã diễn ra buổi Toạ đàm khoa học quốc tế với chủ đề: “Lưu trữ không phải là vấn đề, mà là giải pháp. Về trải nghiệm ở Đông Dương của Paul Boudet từ năm 1917 đến 1948”. Diễn giả của toạ đàm là Giáo sư Olivier Poncet – một trong những nhà lưu trữ học và sử học hàng đầu của Pháp. Ông là Giảng viên cao cấp tại Trường Quốc gia Khoa bản (École nationale des chartes–PSL), và Giám đốc nghiên cứu tại Trường Nghiên cứu Cao cấp về Khoa học Xã hội (École des Hautes Études en Sciences Sociales – EHESS, Pháp). Đây là một sự kiện trong kế hoạch hợp tác giữa Trường Đại học Sư phạm Hà Nội và Trường Quốc gia Khoa bản, (PSL – Đại học Paris), Cộng hoà Pháp.
Dự Toạ đàm có các đại biểu, chuyên gia, giảng viên, nghiên cứu sinh, học viên cao học và sinh viên đến từ trong và ngoài Trường Đại học Sư phạm Hà Nội – những người quan tâm sâu sắc tới lĩnh vực sử học và lưu trữ học. Đặc biệt, đại diện lãnh đạo Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, PGS.TS. Nguyễn Văn Hiền – Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch Hội đồng trường đã tham dự và phát biểu chào mừng.
PGS.TS. Nguyễn Văn Hiền – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Sư phạm Hà Nội phát biểu chào mừng
PGS.TS Nguyễn Văn Hiền khẳng định vai trò trung tâm của lưu trữ trong bối cảnh khoa học xã hội và nhân văn đang chịu nhiều tác động từ chuyển đổi số và toàn cầu hoá tri thức: “Bài thuyết trình hôm nay không chỉ đưa chúng ta trở về với một giai đoạn đầy biến động trong lịch sử Đông Dương qua lăng kính của một nhà lưu trữ Pháp, mà còn đặt ra những vấn đề sâu sắc về bản chất của lưu trữ như một không gian kiến tạo tri thức, thúc đẩy đối thoại liên ngành và liên văn hoá”.
PGS.TS. Nguyễn Văn Hiền tặng Giáo sư Olivier Poncet quà lưu niệm của Nhà trường
PGS.TS. Nguyễn Bá Cường cùng PGS.TS. Philippe Le Failler và ThS. Trần Thị Mai Hương tặng Giáo sư Olivier Poncet sách của Nhà xuất bản Đại học Sư phạm
Giáo sư Olivier Poncet tặng PGS.TS. Nguyễn Văn Hiền quà lưu niệm của Trường Quốc gia Khoa bản (École nationale des chartes–PSL)
Sự kiện còn có sự hiện diện của PGS.TS. Nguyễn Bá Cường – Giám đốc, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Đại học Sư phạm; GS.TS. Lê Huy Bắc – Trưởng khoa Việt Nam học; TS. Vũ Đức Liêm – Phó Trưởng khoa Lịch sử; cùng đại diện lãnh đạo các khoa, phòng ban, giảng viên, học viên cao học và sinh viên khoa Lịch sử, Khoa Việt Nam học và các khoa trong Trường.
Tham dự và thảo luận tại Toạ đàm có nhiều học giả, chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực lưu trữ và sử học đến từ các cơ quan, tổ chức trong nước và quốc tế: PGS.TS. Philippe Le Failler – Trưởng đại diện Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp tại Việt Nam; TS. Vũ Thị Minh Hương – Phó Chủ tịch Uỷ ban Ký ức Thế giới UNESCO khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Uỷ viên Hội đồng Di sản Văn hoá Quốc gia, Nguyên Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước; ThS. Trần Thị Mai Hương – Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I; TS. Trần Việt Hoa – Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III; Bà Nguyễn Thu Hoài – Phó Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I; Bà Đỗ Hoàng Anh – Trưởng phòng Phát huy giá trị tài liệu lưu trữ cùng đại diện cán bộ, nhân viên của Trung tâm thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ Quốc gia, các giảng viên, nhà nghiên cứu, sinh viên đến từ Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà Nội và nhiều cơ quan, tổ chức liên quan.
PGS.TS. Nguyễn Bá Cường phát biểu tại Toạ đàm
Trong toạ đàm, Giáo sư Olivier Poncet đã giới thiệu toàn cảnh về hoạt động và di sản của Paul Boudet – một nhân vật tiêu biểu trong ngành lưu trữ Pháp tại Đông Dương giai đoạn đầu thế kỷ XX. Là người sáng lập khung phân loại tài liệu thống nhất toàn Đông Dương dựa trên hệ thống phân nhánh thập phân, Boudet đã góp phần hình thành một nền lưu trữ hiện đại, có tính hệ thống cao, phản ánh mối liên hệ giữa hành chính thuộc địa và cấu trúc tư liệu.
Giáo sư Olivier Poncet - diễn giả của Toạ đàm
Thông qua trải nghiệm của Boudet, Giáo sư Poncet đặt lại vấn đề: Lưu trữ không phải là vật cản của lịch sử, mà là một công cụ chủ động để hình thành và vận hành kí ức xã hội. Giáo sư đặc biệt nhấn mạnh: “Không có một hệ thống lưu trữ nào bền vững nếu thiếu yếu tố con người. Những người làm lưu trữ không đơn thuần là người bảo quản, mà còn là người kiến tạo ngữ cảnh, kết nối dữ liệu và tạo điều kiện cho tri thức được hình thành và lan toả”.
Toạ đàm diễn ra sôi nổi, Giáo sư Olivier Poncet đã thảo luận sâu sắc về các nội dung trao đổi của đại biểu
Phần thảo luận tại toạ đàm cũng diễn ra sôi nổi, quy tụ nhiều ý kiến chuyên sâu từ các nhà lưu trữ học và sử học. Các tham luận đều thống nhất rằng: Lưu trữ và lịch sử có mối quan hệ mật thiết với nhau; rằng lưu trữ không chỉ hỗ trợ lịch sử mà chính là một phần cấu thành của tiến trình nhận thức và diễn giải lịch sử.
TS. Vũ Đức Liêm chủ trì điều phối phần thảo luận của Toạ đàm
PGS.TS. Philippe Le Failler chia sẻ góc nhìn thú vị khác về Paul Boudet – một nhà kiến trúc bên cạnh vai trò là nhà lưu trữ lừng danh
TS. Vũ Thị Minh Hương đưa ra quan điểm về việc quản lí công tác lưu trữ dưới góc nhìn của một nhà sử học
GS.TS. Lê Huy Bắc nhấn mạnh vai trò của lưu trữ trong nghiên cứu lịch sử
PGS.TS. Phạm Quốc Sử đặt vấn đề về phương án sử dụng tài liệu lưu trữ trong nghiên cứu lịch sử một cách hiệu quả
ThS. Trần Thị Mai Hương bày tỏ sự biết ơn đối với di sản của Paul Boudet trong công tác chuyên môn và đào tạo nhân sự trong ngành lưu trữ
TS. Trần Việt Hoa nhấn mạnh vai trò của di sản Paul Boudet trong công tác lưu trữ hiện đại
Bà Nguyễn Thu Hoài khẳng định vai trò của Paul Boudet trong việc khai thác và tiếp cận các tài liệu lưu trữ được bảo mật của triều đình nhà Nguyễn
Trong bối cảnh chuyển đổi số và yêu cầu ngày càng cao về việc bảo tồn – khai thác tri thức lịch sử, lưu trữ không còn chỉ là hoạt động kĩ thuật, mà đã và đang trở thành một không gian đối thoại học thuật liên ngành, nơi các nhà nghiên cứu, nhà quản lí và chuyên gia cùng truy vấn vai trò của tư liệu trong đời sống xã hội hiện đại. Toạ đàm được diễn ra như một sự kiện mang tính thời sự, với kì vọng mở ra nhiều hướng hợp tác học thuật và chuyên môn trong tương lai giữa Trường Đại học Sư phạm Hà Nội và các đối tác quốc tế trong lĩnh vực lưu trữ – sử học. Những chia sẻ của Giáo sư Olivier Poncet không chỉ mang lại giá trị khoa học sâu sắc mà còn thể hiện một tầm nhìn nhân văn và chiến lược về lưu trữ trong thế kỉ XXI.
Giáo sư Olivier Poncet chụp hình lưu niệm cùng đại biểu khách mời và Ban Tổ chức
Một số hình ảnh tại buổi toạ đàm:
